توپاز یک کانی سیلیکات کمیاب با ترکیب شیمیایی Al2SiO4(F,OH)2 است.این کانی بیشتر به چهار دلیل زیر شناخته شده است:
- جزء یکی از محبوب ترین سنگ های رنگی می باشند.
- دارای سختی “8” در مقیاس سختی Mohs هستند.
- به عنوان سنگِ تولدِ ماه آبان معرفی می شوند.
- یک سنگ قیمتی با طیف رنگی مختلف هستند.
توپاز بیشتر محبوبیت خود را از رنگ های زیبا و جایگاه خود به عنوان سنگ ماه تولد به دست آورده است.
رنگ های طبیعی توپاز شامل زرد، نارنجی، صورتی، قرمز بنفش و آبی کمیاب و ارزشمند هستند. مقرون به صرفه ترین و پر طرفدارترین توپازها در رنگ های آبی و عرفانی هستند.
خواص فیزیکی توپاز
یکی از شناخته شده ترین خواص فیزیکی توپاز سختی آن است. دارای سختی 8 در مقیاس سختی Mohs است که آن را به سخت ترین کانی سیلیکات تبدیل می کند. الماس، کوراندوم و کریزوبریل تنها مواد معدنی شناخته شده ای هستند که سخت تر از توپاز اند.
رایج ترین رنگ های طبیعی توپاز, بی رنگ (که اغلب به آن توپاز سفید می گویند)، زرد کم رنگ و قهوه ای هستند, در حالی که این رنگ ها اغلب در سایر جواهرات در حالت طبیعی موجود نمی باشد.
توپاز دارای وزن مخصوصی است که بین 3.4 تا 3.6 متغیر است. این مقدار برای یک ماده معدنی متشکل از آلومینیوم، سیلیکون و عناصر گازی به طرز شگفت انگیزی بالاست.
گونه‌ای که به نام “توپاز امپراتوری” شناخته می‌شود، بسیار ارزشمند است زیرا مردم از رنگ‌های نارنجی متمایل به قرمز تا قرمز نارنجی آن لذت می‌برند، که اغلب هر دو در یک کریستال ظاهر می‌شوند. بیشترین توپاز با این رنگ در برزیل یافت می شود.
توپاز با رنگ آبی طبیعی بسیار کمیاب و ارزشمند است. توپاز زرد، قهوه ای و بی رنگ ارزش بسیار کمتری دارد. با این حال، برخی از توپازهای طبیعی با این رنگ‌ها را می‌توان حرارت داد، یا به روش‌های دیگری تغییراتی در آنها ایجاد کرد تا رنگ آنها تغییر کند. سریع‌ترین رنگ‌های توپاز که به فروش می‌رسند، انواع آبی هستند که با فرآیندی به نام تابش که در آزمایشگاه به عمل می آیند.
استفاده از توپاز به عنوان سنگ قیمتی
نام “توپاز” و انواع این نام در زبان های دیگر، حداقل برای دو هزار سال است که برای سنگ های قیمتی زرد رنگ استفاده می شود. در آن زمان جواهرات زرد رنگ در بسیاری از نقاط جهان “توپاز” نامیده می شد. بسیاری از اولین تاجران جواهر نمی دانستند که از این سنگ های زرد رنگ در واقع طیف رنگی متفاوتی وجود دارد.
سپس، حدود دویست سال پیش، افرادی که به تجارت جواهرات می پرداختند، متوجه شدند که این جواهرات زرد رنگ ممکن است توپاز، کوارتز، بریل، الیوین، یاقوت کبود یا یکی از بسیاری از کانی های دیگر باشد. آنها همچنین دریافتند که توپاز در طیف گسترده ای از رنگ ها به جز زرد وجود دارد.
اگر پنجاه سال پیش از یک جواهرفروشی بازدید می کردید و از جواهرات توپاز می خواستید ببینید، احتمالاً جواهراتی در طیف رنگی زرد، نارنجی و قهوه ای به شما نشان داده می شد. این رنگ‌های رایج توپازی بود که در آن زمان فروخته می‌شد.
سپس، از دهه 1970 و 1980، رایج ترین رنگی که به شما نشان داده می شد آبی زیبا بود. این رنگ آبی معمولاً با روش آزمایشگاهی تولید می شد که توپاز بی رنگ را به یک سنگ قیمتی قابل فروش تبدیل می کرد.
