طلا یکی از محصولات زینتی است که انسان‌ها از زمان متمدن شدن و حتی قبل از آن به شدت به آن علاقمند بوده‌اند. بر اساس منابع تاریخی اولین افرادی که از طلاها و آویزهای زینتی استفاده کردند، مردم مصر و بین‌النهرین بودند. امروزه نیز طلا مورد توجه بسیاری از افراد به ویژه بانوان قرار می‌گیرد. اما تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که این طلاها و جواهرات زیبا چگونه ساخته می‌شوند؟
ساخت طلا و سایر جواهرات در واقع یک هنر است و طلا سازان با تکیه بر هنر و دانش خود اقدام به ساخت طلا و جواهرات دیگر می‌کنند. با توجه به اینکه نحوه ساخت طلا برای بسیاری از مردم مجهول است در این مقاله تصمیم گرفتیم تا در خصوص مراحل ساخت طلا و جواهر صحبت کنیم و شما را با صفر تا صد نحوه ساخت طلا آشنا کنیم.
مراحل ساخت طلا و جواهر
برای ساخت یک طلا، طلاساز باید مراحل متعددی را پشت سر بگذارد. در ادامه به‌طور مختصر و مفید به تمامی مراحل ساخت طلا و جواهر اشاره شده است.
اولین مرحله از مراحل ساخت طلا و جواهر: ایده پردازی
ساخت طلا و جواهر از این نقطه شروع می‌شود. این مرحله بسیار مهم و حیاتی است چرا که هیچکس یک طلای زشت را خریداری نمی‌کند. طلاساز نباید تمام وقت خود را در کارگاه خود سپری کند، بلکه باید با بازار خرید طلا و همچنین سلیقه افراد مختلف نیز آشنایی داشته باشد تا بتواند، طلایی بسازد که مشتری برای آن وجود داشته باشد. برای ایده پردازی یا همان طرح اولیه ساخت طلا، شما باید به مواردی مانند شرایط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و .. را در نظر بگیرید. برای مثال در سال‌های اخیر که قیمت طلا رشد زیادی داشته است، شاید طراحی و ساخت جواهراتی که وزن آن‌ها بسیار زیاد است به هیچ عنوان کار منطقی نباشد. شما باید طلاها را به گونه‌ای بسازید که عموم مردم توانایی خرید آن را داشته باشند.
بعد از اینکه طلاساز طرح و ایده خود را برای ساخت طلا آماده کرد. طرح را با متخصصان و افراد فعال در بازار در میان می‌گذارد. متخصصین هم به‌طور کامل طرح را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و در صورت صلاحدید و تایید آن‌ها طلای خام برای تبدیل شدن به یک جواهر زیبا به مرحله بعد می‌رود.
پیاده‌سازی طرح به‌صورت دستی
کافی است تا سری به بازار بزنید و با طرح‌های مختلف و بسیار زیاد طلا و جواهر موجود در بازار آشنا شوید. اما این طرح‌های متنوع و زیبا از کجا آمده‌اند؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که منشا تمامی این طلاها به طراحی دستی باز می‌گردد. این طرح‌ها توسط افرادی با عنوان طرح طلا یا جواهر ایجاد می‌شوند. این افراد انواع انگشتر، دستبند، النگو و .. را با الهام گرفتن از عناصر مختلف طراحی می‌کنند. بعد از طراحی دستی این افراد نمونه ساخته شده را از نظر دوام، راحتی و زیبایی مورد بررسی قرار می‌دهند و در صورت وجود هرگونه ایراد در طراحی آن را برطرف می‌کنند.
در واقع کسی که به شغل طلاسازی روی می‌آورد باید توانایی مختلفی مانند طراحی دستی، خلاقیت، توانایی تبدیل یک ایده به جواهر، ریز بین، آشنا با دنیای مد و .. داشته باشد. البته علاوه بر تمامی این موارد طلاساز باید به نرم‌افزارهای مختلف طراحی مانند CAD و .. نیز آشنایی داشته بشد تا از این نرم‌افزارها برای طراحی هرچه بهتر طلا کمک بگیرد.
مرحله سوم ساخت طلا: مدلسازی سه بعدی
سومین مرحله از نحوه ساخت طلا به مدلسازی سه بعدی است که با استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری انجام می‌شود. هدف از انجام این مدلسازی این است که طلاساز یک دور نمایی واقعی و قابل لمس از طلا داشته باشد. با کمک این نرم‌افزارها شما می‌توانید، پیچیده‌ترین و ظریف‌ترین ایده‌ها را پیاده کنید و خروجی‌هایی در ابعاد مختلف داشته باشید.
شما می‌توانید در یک طرح سه بعدی حجم طلا و یا سنگ‌های قیمتی مورد استفاده را کم و یا زیاد کنید. این امکان طلاساز را قادر می‌کند تا طلاهایی با وزن و ابعاد متفاوت را طراحی کنید. در سال‌های اخیر پرینترهای سه‌بعدی انقلابی ایجاد کرده‌اند، استفاده از این پرینترها در صنعت ساخت طلا به طراحان این امکان را می‌دهد تا از تمامی محدودیت‌ها عبور کنند و یک طرح خارق‌العاده ایجاد کنند.
قالب سازی سه بعدی
چهارمین مرحله از مراحل ساخت طلا، قالب سازی سه بعدی است. این مرحله را می‌توان به عنوان زمانبرترین مرحله از مراحل ساخت طلا معرفی کرد. امروزه قالب سازی طلا با استفاده از پرینترهای سه بعدی انجام می‌شود. به عنوان مواد اولیه به پرینتر سه بعدی موم و مواد رزینی داده می‌شود تا قالب سه بعدی با استفاده از این متریال ساخته شود. کیفیت قالب ساخته شده تا حدود زیادی به کیفیت موم و رزینی بستگی دارد که به عنوان ماده اولیه در اختیار پرینتر قرار داده شده است. اما پرینتر چگونه قالب را می‌سازد؟
پرینتر در واقع طرحی که با استفاده از نرم‌افزارهای طراحی سه بعدی (در مرحله قبل توضیح دادیم) را دریافت می‌کند. سپس پرینتر با استفاده از متریالی که در اختیار آن قرار داده شده است، قالب را می‌سازد. به این نکته توجه داشته باشید که از قالب‌های رزینی تنها برای ساخت طلا استفاده می‌شود و جای سنگ‌های قیمتی و زیور در آن خالی باقی می‌ماند.
ریخته‌گری رزین
تا کنون با بخش‌های مختلف از نحوه ساخت طلا آشنا شدید، می‌توان گفت که ریخته‌گری جایی است که طلا وارد فرایند ساخت می‌شود. در مرحله ریخته‌گری، ریخته‌گر طلا را بر اساس عیار و رنگی که می‌خواهد طلا را با آن بسازد، ذوب می‌کند. ذوب طلا در دما و شرایط خاص محیطی باید انجام شود. بعد از اینکه طلا به‌طور کامل آب شد، طلای ذوب شده از کوره خارج و به سرعت درون قالب‌هایی که در مرحله قبل نحوه ساخت آن‌ها را توضیح دادیم، وارد می‌شود.
بعد از ریختن طلای مذاب درون قالب به آن اجازه می‌دهیم تا شکل قالب را به خود بگیرد. معمولا برای ساخت طلا در ایران از طلای 18 عیار یا همان 750 استفاده می‌شود. طلا 750 با ترکیب طلای خالص (24 عیار) و چند آلیاژ مختلف ساخته می‌شود. این آلیاژها بر اساس فرمول‌های ساخت طلا به طلای خالص اضافه می‌شوند تا در نهایت طلا با عیار و رنگ مشخص ساخته شود.
پرداخت و سوهان کاری
در واقع کار طلاسازها از این مرحله به بعد شروع خواهد شد. بعد از اینکه طلا را از قالب خارج می‌کنند، آن را به دست‌های هنرمند و ذهن خلاق یک طلاساز می‌سپارند تا با نهایت دقت و ظرافت، تمامی قسمت‌های اضافی طلا را سوهان بکشد و از دل آن یک طلای زیبا خارج کند. نوع سوهان کشی تا حدود زیاد بسته طرح طلا دارد. این فرایند هم می‌تواند بسیار ساده و پیش پا افتاده باشد و هم می‌تواند یک کار سخت، پیچیده، طاق فرسا و بسیار زمانبر باشد.
طلاساز به خوبی می‌داند که با یک فلز ارزشمند و قیمتی سروکار دارد و به همین دلیل از تمام دقت، مهارت و توان خود استفاده می‌کند تا سوهان کشی و پرداخت اولیه طلا را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. بعد از اینکه این مرحله توسط طلاساز انجام شد، طلا به دست مخراج‌کار می‌رسد. البته بعد از مخراج‌کاری این طلا دوباره به دست طلاساز خواهد رسید تا مراحل بعدی کار را بر روی آن انجام دهد.
مخراج‌کاری
مخراج‌کاری یا مرصع کاری مرحله‌ای است که سنگ‌های قیمتی بر روی یک طلا کار گذاشته می‌شود. در فارسی به مخراج‌کاری جواهر نگاری نیز گفته می‌شود. این مرحله از مراحل ساخت طلا و جواهر تنها به دست‌های هنرمند یک مخراج‌کار نیاز دارد. هیچ دستگاه و وسیله‌ای در دنیا وجود ندارد که بتواند عملیات قرار دادن سنگ بر روی جواهر را به خوبی دست‌های هنرمند یک مخراج‌کار انجام دهند. مخراج‌کارها معمولا افرادی هستند که در حیطه شغلی خود بسیار ماهر و دقیق هستند و کار خود را با بالاترین ظرافت ممکن انجام می‌دهند.
معمولا ضعف‌های طراحی طلا در این مرحله است که خود را نشان می‌دهد. اگر مخراج‌کار در هنگام سوار کردن سنگ بر روی طلا به مشکل بر بخورد، طلا ساز را در جریان مشکل قرار می‌دهد و از او می‌خواهد که تغییراتی بر روی دیواره‌ها و چنگ‌های طلا انجام دهد. مخراج‌کاری با روش‌های مختلف انجام می‌شود و انتخاب روش سوار کردن سنگ بر روی طلا بر عهده خود مخراج‌کار است. برای مثال نحوه مخراج‌کاری الماس و سایر سنگ‌های قیمتی با مخراج‌کاری سنگ‌های اتمی و کم ارزش متفاوت خواهد بود.
پرداخت نهایی
برای داشتن یک طلای زیبا و براق بعد از ریخته‌گری و مخراج‌کاری باید آن را حسابی پولیش کشید. به همین دلیل این مرحله از نحوه ساخت طلا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. مخراج کار برای قرار دادن سنگ بر روی طلا از چکش استفاده می‌کند و به همین دلیل سطح طلا در اثر برخورد چکش دچار خط، خش و آسیب دیدگی می‌شود. به همین دلیل پولیش طلا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. طلاساز باید در هنگام پولیش کاری طلا بسیار دقیق و حرفه‌ای عمل کند تا به هیچکدام از مراحل قبلی ساخت طلا آسیبی وارد نکند و تمامی خط و خش‌های آن را برطرف کند.
برای اینکه پولیش کاری طلا به بهترین شکل ممکن انجام شود، دستگاه‌های بسیار زیادی وجود دارد که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به ماشین‌های پرداخت به همراه برس نرم اشاره کرد. این وسیله به بهترین شکل ممکن می‌تواند، سطح طلا را صیقلی و آن را برق بیاندازد. برای اینکه عملیات پولیش هرچه بهتر انجام شود، طلاسازها معمولا از صابون پولیشی یا صابون جلا استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که دستگاه‌های پولیش دارای یک مکنده بسیار قوی هستند و از هدر رفتن ذرات طلا و گرد آن جلوگیری می‌کنند.
شستشوی طلا
بعد از اینکه پولیش کاری طلا به اتمام رسید، باید طلا شسته شود. طلا به‌صورت سنتی با استفاده از دست، برس و صابون شسته می‌شود. معمولا طلاهای ساده که هیچ‌گونه پیچیدگی خاصی در طراحی ندارند با استفاده از این روش به خوبی تمیز خواهند شد. اما شستشوی قطعات پیچیده طلا با استفاده از دست و صابون بسیار زمانبر است و در نهایت ممکن است که نتیجه دلخواه نیز ایجاد نشود. برای شستشوی قطعات پیچیده از دستگاه‌های آلتراسونیک استفاده می‌شود که نسبت به روش سنتی کارآمد‌تر هستند. این دستگاه به شما این امکان را می‌دهد که به‌طور همزمان چندین قطعه طلا را بشویید و در زمان صرفه‌جویی کنید.
با استفاده از این دستگاه سطح طلا به‌طور کامل از وجود هرگونه ناخالصی پاک خواهد شد و طلا به جلای بیشتری خواهد رسید. مرحله شستشوی طلا پیش از آبکاری آن صورت می‌گیرد به همین دلیل سطح طلا باید به نحوی شسته شود که هیچ اثری از آلودگی‌هایی مانند ذرات گچ (به جای مانده از ریخته‌گری)، چربی دست طلاساز، براده (به جای مانده از مرحله پولیش) و سایر آلودگی‌های محیطی مانند گرد و غبار بر روی طلا باقی نماند.
آبکاری
برای اینکه یک طلا به نهایت جلا، زیبایی و سطح صیقلی خود برسد، باید سطح آن را با یک لایه طلا پوشاند. این عمل به عنوان آبکاری طلا شناخته می‌شود و معمولا از طلای 24 عیار به رنگ زرد برای آبکاری کردن طلاها استفاده می‌شود. در واقع آبکاری طلا یک روکش از ترکیب طلای خالص با سایر آلیاژها است که با استفاده از روش الکترولیز بر روی سطح طلا می‌چسبد و آن را پوشش می‌دهد. عموم مردم بر این باور هستند که از آبکاری تنها برای تغییر رنگ طلا استفاده می‌شود. اگر چه از آبکاری برای تغییر رنگ طلاها مثلا تغییر رنگ طلای سفید به زرد و .. استفاده می‌شود اما با استفاده از آبکاری طلا می‌توان، طلاهای قدیمی را درست مانند روز اولشان برق انداخت. آبکاری طلا علاوه بر مواردی که در بالا به آن اشاره شد، باعث بالا رفتن مقاومت طلا و زیورآلات در برابر خط و خش و .. خواهد شد.
اگر هدف از آبکاری تغییر رنگ طلا باشد. آبکار برای رنگ زرد از طلای خالص 24 عیار استفاده می‌کند. برای آبکاری طلاهای سفید آبکار از رادیوم استفاده می‌کند. استفاده از رادیوم جلوه و زیبایی خاصی به طلای سفید می‌دهد و باعث درخشان شدن سطح آن خواهد شد.
کنترل نهایی کیفیت طلا و جواهر ساخته شده
در این مرحله از ساخت طلا و جواهر، زیور ساخته شده زیر نظر کارشناسان مربوطه می‌روند و آن‌ها به‌طور کامل زیور را مورد بررسی قرار می‌دهند تا از کیفیت ساخت، مقاومت، راحتی استفاده، استحکام سنگ‌های به کار رفته شده در ساخت زیور، قیمت، ایمنی قفل‌ها و .. اطمینان حاصل کنند. بعد از اینکه کیفیت تمامی موارد توسط کارشناس مربوطه تایید شد، طلا وارد گالری‌ها و مغازه فروشی‌ها می‌شود و شما می‌توانید، آن‌ها را خریداری کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به‌طور کامل در خصوص نحوه ساخت طلا صحبت کردیم و شما را با تمامی مراحل ساخت طلا و جواهر آشنا کردیم. همان‌طور که مشاهده کردید، برای ساخت یک قطعه طلا باید چه پروسه‌های حساس و طولانی مدتی پشت سر گذاشته می‌شود. همان‌طور که مشاهده کردید، بیشتر مراحل ساخت طلا توسط شخص انجام می‌گیرد به همین دلیل برای ساخت طلا باید درصدی خطای بسیار کمی در نظر گرفت.
اگرچه در سال‌های اخیر ابزار آلات ماشینی به کمک طلاسازها آمده‌اند و این خطاها را به حداقل ممکن رسانده‌اند. اگر مایل به یادگیری هنر طلاسازی هستید، بهتر است بدانید که این هنر و حرفه بسیار پردرآمد است و اگر در کار خود حرفه‌ای باشید به درآمد قابل توجهی دست پیدا خواهید کرد. اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه طلاسازی هستید در قسمت دیدگاه‌ها موضوع را با ما به اشتراک بگذارید تا کارشناسان دیوراگالری به شما در این زمینه کمک کنند. (سفارش ساخت طلا)
